S Ö Z A L T I

euro 2024 |

14 iyun - 14 iyul tarixlərində Almaniyada keçiriləcək futbol bayramı. Bir çoxları Fransa və İngiltərəni favorit hesab edir. Məncə həmişəki kimi İngilislər bacara bilməyəcək. Bəlkə də beynimə loser kimi kodlanıblar bilmirəm. Şəxsən mən turnirin qalibi kimi fransanı görürəm. Çox əjdaha şəkildə gəlirlər. Keçim qrup təxminlərimə:

Burda Macarıstan qrupun sürprizi olacaq. Almaniya maks 2 olacaq. İsveçrə və Şotlandiya isə ən yaxşı 3-cü yer uğrunda mübarizə aparacaq. Qrupun həlledici oyunu elə 1-ci turdakı Macarıstan - İsveçrə matçı olacaq.

Azarkeşi olduğum və son çempion İtaliyanın taleyindən qorxuram. Spaletti bambılısı dünən hücumçu qıtlığında Bolognada əla mövsüm keçirən Orsolinini komandadan çıxartdı. İtaliyada hamı spalettini topa tutur. Zaccagni, çolaq el shaarawy və demək olar ki, bu sezon oynamayan faggiolini saxlayıb, Orsolini və lazionun qapıçısı provedeli kənarda tutub. İspaniya və Xorvatiya, hətta Albaniya da başağrısı olacaq İtaliyaya. Türkiyə ilə 0-0 bitən matçda da ümid vermədilər. Amma bu İtaliyadı. Qrupda 3 heç-heçədən sonra dünya çempionu olmuş komandadı. Bilmək olmaz. Bu qrupa təxmin vermək çox çətindi. Realist olsam hal-hazırki vəziyyətə uyğun olaraq: 1 İspaniya 2 Xorvatiya 3 İtaliya 4 Albaniya.

İngiltərə burdan təmiz çıxar. 2ci yer üçün Danimarka və Serbiya əlləşər və Danimarka yeri qapar.

Ən asan qrupdu bu məncə. Fransa 1, Hollandiya 2, Avstriya 3, bərbad oyun oynayan Polşa 4.

Ən maraqlı qrup. Hamı Belçikanın asanlıqla 1-ci olacağını desə də mənim fikrimcə onların generasiyasının limiti çoxdan bitib. Rumıniya sürpriz edəcək. Ukraniya da ondan geri qalmayacaq. Slovakiya 4-cülüyə məhkumdu.

Gəldik dananın Türkiyə üçün quyruğunun qopduğu yerə. Türkiyə burdan necə çıxırsa çıxsın 8/1-dən o yana getməyəcək. Çünki ya Fransa ya İngiltərə ya da b qrupunda hansısa əjdaha ilə qarşılaşacaq. Ümumiyyətlə Türkiyə elə komandadı ki, oyununu heç cür tuta bilmirsən. Heç vaxt stabil oynamırlar. 0 da çəkə bilərlər. 90+ -da vurulan qollar ilə 1-ci də çıxa bilərlər. Portuqaliya 1-ci olacaq sözsüz. Gürcüstan Mdb-nin hal-hazırda ən yaxşı oynayanıdı. (Russia excluded). Çexiya burda tale həll edən komanda olacaq.
Könlümdən keçən 2008 və 2012-dəki İspaniya kimi İtaliyanın da ardıcıl qalib gəlməsidir. Amma çətin. Real vəziyyət Fransanın çempionluğunu göstərir. Ümid edirəm ki, 2004 və 2016 kimi sıxıcı yox, 2000 və 2008 kimi yaddaqalan turnir olar.

sosioloji marksizm | elm

analitik marksizm ekolu ilə tanınan, sosial siniflər klassifikasiyasında yeni nəzəri paradiqmaları ilə həm sosiologiya sahəsində həm də bütöv olaraq marksizm sahəsində yeni cığırlar açan erik olin wrightın Viskonsin-Medison Universitetində verdiyi dərslərdən biri.

dərsin syllabusu 87 səhifədir -*. bu yay syllabusda paylaşdığı əsas oxumaları bitirməyi planlayıram.

syllabusdakı chapterlər bu şəkildədir:
1) giriş
2) sinfi struktur
3) sinfi təşəkkül
4) dövlət və siyasət nəzəriyyəsi
5) ideologiya və şüur
6) tarix nəzəriyyəsi
7) sosializm və xilas/azadlıq

və üstəlik əsas oxumaların yanında- əgər vaxtınız varsa- əlavə oxuma materialları da var. möhtəşəm syllabusdur.

syllabusun linkini paylaşıram. məncə göz atın və bu sahə haqqında nələrsə oxumaq istəyirsinizsə yararlanın.

link: https://drive.google.com/file/d/1Q64aPnfb1IlezJXjzcwuXMh62U8Silft/view?usp=sharinghttps://drive.google.com/file/d/1Q64aPnfb1IlezJXjzcwuXMh62U8Silft/view?usp=sharing

ufc | idman

Açılışı ultimate fighting championship olan mma təşkilatı. İnsanların niyə bu qədər az maraqlandığına təəsüflənirəm düzü, xususilə də həmcinslərim arasında. Nəticə də, dünyanın ən güclü ya da badass insanının kimi olduğu sualı maraqlıdır və bunun cavabının öyrəniləcəyi ən prestijli təşkilat ufcdir. One championship və bellator kimi təşkilatlar da var, lakin ordakı əksər divizyadakı çempionlar heç ufcnin top 10 una girə bilməz müvafiq çəki divizyasında. Təbii olaraq anlayıram bəzi insanlar şiddət və s. kimi görüntüləri sevmir, həmin insanların baxmamağı normal haldı. Ancaq ölkədə xususilə animeci kütlənin, heç ufc nin nə olduğunu eşitməməyi maraqlanmamağı qəribə gəlir. one punch man, naruto və oxşarı animelərə baxmaqdansa çox daha real olanına baxa bilərsiz. Və bu real xarakterlərdən çox daha yaxşı inspiration ala bilərsiniz. Misal verim döyüşçülərdən,
Alex pereira gec yaşda kick-box a başlıyır. Ən yüksək səviyyə olan glorydə 2 diviziyada çempion olur. 2 dəfə məğlub elədiyi israel adesanya tərəfindən hər hansı bir interviyuda, "mən əfsanə olanda, hər hansısa bir pubda arxamdan boş boş danışacaq , o heç kimdi" tərzi təhqir olunmadan sonra özünə tamam yad olan bir idmana başlıyır. Hansı ki grappling dediyimiz şey 30 dan sonra elə rahat öyrənilən bir şey deyil. Öyrənsən belə heç vaxt vasatın üstü ola bilməyəcəksən, bunun özü də böyük drawback di istenilen döyüşçü üçün. Pereira ufc debutunu edir, və hətta bambılı bambılı danışan adesanyanı knockout edir. Sonra bir yuxarı çəkidə də çempion olur və hal-hazırda planetdə ayaqüstü döyüşdə ən çox qorxulan döyüşçüdür desək düz olar. Və bu insanın bütün bu uğuru, brazilyanın kasıb favellalarından birində, yoxsullaqdan çıxaraq elədiyi də
ayrı bir heyrətamiz haldı.

Çox maraqlı personaj var yəni ufcdə, misal günlərcə qaranlıqda ac sussuz, balaca otaqda günlərcə duran jiri prochazka. Bu xarakter elə bil sırf mistik anime xarakteri sevən insanlar üçün dizayn olunub. Günlərcə meşədə tək qalıb, məşq edir, just insane dude overall. Hərtərəfli döyüşə bilir, ancaq əsasən ayaqüstü döyüşməyə üstünlük verir, və sıfır guard ilə, full hücüm. Alex pereira kimi dünyanın ən təhlükəli kickbox çusunun belə üstünə şığıyır, əli qolu qarınında, ayaqları yediyi low kick lərdən təndimiş, qızarmış(döyüşdən sonra hətta morarmış olacaq) vəziyyətdə.
Son olaraq döyüş deyim maraqlananlar baxsın.
https://youtu.be/dHKRVKnChFI?si=SPdvsxA140sdhjxV

Jiri ilə glover teixeirü nın döyüşü həqiqətən yüksək gərginlikli bir kəmər döyüşü idi, gərginlik dedim yəni daim bir actionın olduğu maraqlı bir döyüş, sıxıcı şəkildə bir roundda 10, 15 jab in atıldığı bir döyüş yox. Düşünürəm ki, bu döyüşə önyarqısız baxan insan mma fanatı ola bilər.
Səhv eləmirəmsə gloverin 8 ci dərəcə bjj qara kəməri var və bu onu idmandakı ən yüksək grappling çi deməyimizə bəs edər. Ancaq mma təkcə grappling deyil.

https://youtu.be/7CAkyfHMhhA?si=dgNlY8GcxY5sm7cn
Rober whittaker , yoel romero

Müasir dövr middleweightdə(83kg) ən yaxşılardan olan cavan Whittakerın 41 yaşlı kafdar romero ilə olan 2- ci döyüşü. Romeroya kafdar dediyimə baxmıyın the dudes is insanely ripped and explosive. Çox gec başladığı idmana səhv eləmirəmsə 35,(köhnə olimpik gürəşçidir) əfsanə olaraq ayrılmışdı ufcdən. Qeyri mümkün bir nailiyyətdi həqiqətən 35 indən sonra təzə idmana başlamaq oyana, 35 indən sonra çempion ola bilmək ya da oxşarı bir nailiyyət göstərmək qeyri mümkün bir haldı. Çünki istər istəməz qocalırsan, əgər heavyweight ya da light heavyweight deyilsənsə. Romero onsuz adi bir insan deyil, hamı kuba da bədəninə qəribə experimentlər olunduğu bilir, ancaq yenə də idmanın özündə doping təşkilatları nəzarət edir, keçə bilibsə fair competition.

https://youtu.be/h9oj6HEdZSI?si=_0lutKRzOWW03d_v
Son olaraq aşağı çəkilərdən daha texniki olan, volkanovski, islam makhachev döyüşü. Volkanovski bu döyüş zamanı məğlubiyyətsiz demək olar, çempion idi 66 kiloda, islam isə xəbibin atasının favorit tələbəsi idi və çempionluğu oliveirdan(xəbibi udacağı deyilirdi, çox yaxşı grapplingi olduğuna görə) almışdı. Çoxlarına görə xəbibdən daha yaxşı olan islam, xususilə ayaqüstü döyüşdə, əksər döyüşlərini 1 dəqiqənin altında bitirən islam üçün çıxa biləcək ən texniki və inatçı rəqiblərdən idi alexander, həmçinin bütün çəki divizyalarını əhatə edən reytinqdə də, pound for pound rankingdə də 1 ci sırada idi. Bu döyüş digərləri qədər, süper maraqlı olmaya bilər, ancaq məğlubedilməz dağıstan grappling məktəbinin qarşısına çıxan ən güclü oponentin döyüşə necə bir əhəmiyyət qazandırdığnı qavraya bilsəz, yüksək diqqətlə baxacağıvıza şübhəm yoxdur. Hərhalda texniki skill olaraq bunun üstünə çıxa biləcək başqa qarşıdurma yoxdur.

Sona da ufc üçün xüsusi tarixi əhəmiyyəti olan bir neçə maraqlı döyüş qoyacam
https://youtu.be/en4hR34Bl8w?si=Xm8rBGOoan4LTDtz
https://youtu.be/l8s2fsfIpUA?si=AFqEA-1VW_NkK6e8
https://youtu.be/JuBBIJ7adjM?si=l2RWjq2ktf83kZKQ

obyekt yönümlü proqramlaşdırma | proqramlama

(OYP) - verilənlərin obyektlər üzərindən formasını dəyişməsi üzərinə qurulmuş proqramlaşdırma methodu. yazılmış funksiyaların təkrər istifadəsinə və daha kompleks məntiqə kömək edir.

// birinci class-da yaradılan obyekt və methodun digərində çağırılıb istifadə edilməsi:
class a {
string name;
public void method_a();
}
// ikinci class-da implementasiyası
class b extends class a {
name = "jhon.doe'':
method("do something");
}

bəzi methodolojiyaları:
enkapsulyasiya (encapsulation),
varislik (inheritance),
polimorfizm (polymorphism),
abstraksiyası (abstraction),
obyektlər arasında informasiya axınının təşkili (sending messages / message sending),
təkrar istifadə oluna bilərlik ( reusability).

java - c - c++ - Python - php
bu linkdə azərbaycanca ətraflı və bəsit izahı da var

perfume genius | musiqi

əsl adı Michael Alden Hadreas olan əsasən indie pop, indie rock və art pop tərzlərində mahnılar bəstəyən amerikalı musiqiçidir. Özünə seçmiş olduğu bu ləqəb isə Perfume The Story of a Murderer filmindən irəli gəlir. 2020-ci ilin diqqət çəkən albumlarından biri Set My Heart on Fire Immediately olsa da onun no shape albumunu daha çox bəyənirəm.

Tanımaq istəyənlər üçün:
(baxma: jason)
(baxma: otherside)
(baxma: die 4 you)
(baxma: slip away)
(bax: queen)
(baxma: without you)

euro 2024 |

sosioloji marksizm | elm

ufc | idman

obyekt yönümlü proqramlaşdırma | proqramlama

javascript | proqramlama

28 may 1997 b.dortmund - yuventus matçı | idman

pul mövzusunda 7 şəxsiyyət tipi ★ wiki | sosial

Yaponiyanın bestseller şəxsi inkişaf yazarı olan ken hondanın 10 illik "pul və xoşbəxtlik" psixologiyası üzrə araşdırması nəticəsində insanların pula yanaşması və emosional reaksiyaları üzrə kateqoriyalaşdırdığı şəxsiyyət tipləridir. Kimin hansı tipə aid olduğunu bilməsi ilə öz davranışlarında dəyişiklik edərək pulu daha uyğun idarə edə biləcəyini deyir yazar.


1) the compulsive saver - yəni daima pul yığan, qənaətcil, yığımcıl tip.

əlamətləri:
- hətta heç bir hədəf və məqsəd olmadan elə hey pulu qırağa qoyub yığmaq;
- pula qənaət etməyin həyatda güvənli, təhlükəsiz hiss etmək üçün yeganə yol olduğunu düşünmək;
- həddən artıq qənaətcillik. yəni dost-tanışın bir şey alanda ən ucuz harada və necə tapa biləcəyini, hansı malın veriləcək pula dəyib-dəyməyəcəyini və s. bu kimi şeyləri səninlə məsləhətləşib, səndən öyrənir.

pitfalls, yəni bir növ problem və ya çətinlikləri: bəzi kompulsiv yığıcılar pul itirməkdən o qədər qorxurlar ki, bütün ömürlərini çox çalışıb qənaət edərək yığdıqları pulu xərcləmədən keçirirlər. Bir sıra hallarda onlara xoşbəxtlik və məqsəd gətirə biləcək hobbilərdən və digər fəaliyyətlərdən imtina da edirlər.

tövsiyələr: hər şey ölçülü olmaqdan keçir. Pul yığmaq ilə həyatdan zövq almaq arasında düzgün balansı qurmağı öyrənmək lazımdır. Bunun üçün də insan gələcəkdə özünü harada harada görürsə, oranı və ora çatmaq üçün yığdığı, türklər demiş, birikimləri, pulu necə istifadə edəcəyini düşünməlidir.


2) the Compulsive Spender - yəni pulu kompulsiv xərcləyənlər; bədxərclər.

Əlamətləri:
- ehtiyac olmayan şeylərə pul xərcləməyə meyillilik;
- outgoing, yəni dostcanlısı şəxsiyyətə sahib olub, ətrafdakı insanlara hər hansı bir səbəb olmadan "special" davranmaq, əliaçıqlıq etmək;
- emosional sıxıntı olanda çarəni - anlıq təminlik üçün - pul xərcləməkdə görmək.

problemləri: hətta böyük məğləğlərdə borcları olsalar da, bu tip insanlar durmadan alış-veriş etməyə davam edirlər. Bəzən bahalı şeylər aldıqlarını dostları və ailələrindən də gizlətməyə çalışırlar. Ekstremal vəziyyətlərdə isə artıq bankrot olurlar, çünki qazandıqlarından daha çox xərcləyirlər.

tövsiyələr: büdcə planı qurmaq vəziyyətə başqa aspektdən baxmağa kömək edəcək. Hazırda əldə olan bir şeyin daha yenisini və ya ikincisini almaq istəyəndə qaytarılmalı borcları, ödənməli xərcləri və ya alınmalı olan digər önəmli şeyləri yada salmaq lazımdır.


3) the Compulsive Moneymaker, - yəni davamlı pul qazanma meylində olan tip. Loru dildə desək, qaz vurub qazan dolduran, əli pul gətirən tip.

Əlamətləri:
- daha çox pul qazanmağın xoşbəxtliyin açarı olduğuna inanmaq;
- enerjinin böyük hissəsini maksimum dərəcədə çox pul qazanmağa xərcləmək;
- maddi uğurları olanda başqalarının təsdiqi və təqdirindən həzz almaq.

problemləri: Kompulsiv pul qazanan insanlar maliyyə azadlığı əldə etmək kimi müsbət bir yolda olsalar da, əsas prioriteti sərvətlərinin böyüməsinə verib münasibətlərə laqeyd yanaşmağa başlayanda(məsələn, yaxınları ilə vaxt keçirmək əvəzinə həftəsonları da işləmək), bu, onlar üçün ciddi problemlər yaradır.

tövsiyələr: həyatda puldan daha artıq şeylər olduğunu qəbul etmək lazımdır. Əgər böyük miqdarda sərvət varsa, digərlərinə kömək etməyi amal olaraq qəbul etmək ən yaxşısıdır. Bu, xeyriyyə yardımlarından tutmuş həyatını ailəyə həsr eləyib tətilə getməyə qədər müxtəlif cür ola bilər.


4) the Indifferent-to-Money - yəni, pula qarşı laqeyd olan tip.

əlamətləri:
- nadirən pul barədə düşünmək və büdcə yaratmaq kimi 'fikirlərin' belə diksindirici* iyrənmək, ürəyi bulanmaq mənasında. İngiliscə: nauseous gəlməsi;
- ekstremal vəziyyətlərdə belə pulun pis, mənfi bir şey olduğuna inanmaq;
- pulun həyatdakı önəmli qərarlara təsir etməməli olduğuna dair güclü bir hissi olmaq.

problemləri: pula qarşı bu cür biganə və laqeyd olan bir çox insanların xoşbəxt olmaqları üçün kiçik məğləğdə pula ehtiyac duyduqlarını düşünürlər ki, bu, sağlam düşüncədir. Amma əgər maddi vəziyyətləri özlərindən asılı deyillərsə, yəni partnyordan və ya həyat yoldaşlarından asılıdırlarsa, işlər bir nöqtədə cığırından çıxa bilər.

tövsiyələr: Maddi cəhətdən rahatlıq olsa da, pulun hara getdiyi bilinən, aylıq xərclər və ya borcların bəlirləndiyi nöqtədə olmaq lazımdır. Bütün bunlar gələcəkdə insanı bir çox maddi sıxıntıdan qurtaran şeylərdir.


5) The Saver-Splurger - yəni yığımcıl bədxərclər.

Əlamətləri:
- həm yığımcılların, həm də bədxərclərin, yəni 1 və 2-ci tiplərin xüsusiyyətlərini daşımaq;
- çox pul yığmağa başlayıb, sonra da durduq yerdə bir anda onu xərcləmək;
- kənarda toplanan pulu xərcləməyə başlayanda ehtiyac olmayan və ya nadirən istifadə olunan əşyalar almaq.

problemləri: Kompulsiv yığıcılıq və kompulsiv xərcləmə(tr: savurganlık) arasında pendulum* bunun Azərbaycancasını bilmirəm kimi get-gəl yaşamaq emosional olaraq çox yorucu, türklər demiş, yıpratıcıdır. Yığımcıl bədxərclər pul yığmaq üçün gərgin şəkildə işləyib, yığdıqları pulu da çox qısa müddətdə xərclədikləri üçün tez-tez stress və xəyal qırıqlığı yaşayırlar.

tövsiyələr: 2-ci bənddəki bədxərclər kimi yığımcıl bədxərclər də pulu xərcləməyə qərar verəndə nəyə xərcləyərəkləri barədə nadirən plan qururlar. Nəyisə almadan öncə qarşıdakı 1-2 həftə ərzində necə hiss ediləcəyi, hansı duyğuların yaşanacağı götür-qoy edilməlidir. Maddi(maliyyə) hədəflərini unutmamaq lazımdır.


6) the gambler - hərfi tərcümədə qumarbaz, yəni pulunu şans, mərc oyunları, riskli maliyyə məsələlərinə yatıran, qazancını belə təmin edən tip.

əlamətləri:
- həm "Moneymaker", həm də bədxərclərin, yəni 2 və 3-cü tiplərin davranışlarını sərgiləmək;
- "risk-mükafat" əlaqəsinin verdiyi həyəcana çox tez qapılmaq;
- bəzən sırf can sıxıtntısından qultulmaq üçün mərc/şans işinə pul qoymaq.

problemləri: qumarbaz tipi insanların gözlənilməyən, ani düşüşləri, dağıdıcı itkilərlə qarşılaşmaları heç də təəccüblü hal deyil. Ən bariz risk isə qumarın* burada söhbət kart oyunundan getmir. Risk daşıyan məsələlərdən gedir nəzarətdən çıxması və itkiləri ödəmək üçün borc alınmasıdır. Ailəsi, övladları ola insadırsa da, vəziyyət daha da pisləşəcək.

tövsiyələr: Məqsəd, alınacaq maliyyə risklərinə qarşı sərt, ciddi olmaq olmalıdır. Balans və təminatın olması da vacibdir. Ona görə də hər hansı bir maliyyə qərarı vermədən əvvəl aylıq xərcləri kənara qoymaq lazımdır.


7) The Worrier - yəni narahatlıq yaşayan tip.

Əlamətləri:
- Nə qədər pula sahib olursa-olsun, onu itirmək barədə daimi narahatlıq;
- maddi azadlığa nail olmaqda şəxsi qabiliyyət/bacarıqlara inamsızlıq;
- pul bitərsə nələr olacağı barədə ən pis ssenarini obsessiv şəkildə düşünmək.

problemləri: hadisələrə hazır olunmasa, gələcəkdə nələrin baş verəcəyinin fərqində olmaq ağıllı davranışdır. Amma narahatlıq və təlaşın indiki anda xoşbəxtliyi yox etməsinə göz yummaq heç də yaxşı şey deyil.

tövsiyələr: pul mövzusunda pozitivliyi axtarmaq lazımdır. Maddi məsələlərdəki bu cür narahatlığın haradan gəldiyini anlamaq lazımdır və yeri gələndə maliyyə məsləhətçiləri və ya terapevtlərlə də danışılmalıdır.


Son olaraq ümumiləşdirmə və təkrar üçn

Mənbə: cnbc

qlobal istiləşmə ★ wiki | elm

Satılıq görüşlərin yiyələri olan alimlər istisnalar olmaqla, elm adamlarının önəmli bir hissəsi qlobal istiləşmə, iqlim böhranı, iqlim dəyişikliyi kimi anlayışların uydurma ya da ən azından şişirtmə anlayışlar olduğunu, bir iqlim böhranında olmadığımızı və iqlim böhranının, gələcəkdə insan nüfusunu azaltmaq məqsədilə insanların qarşısına ortaq bir qlobal problem olaraq təqdim edildiyinə əmindirlər. Eynilə, "Greenpeace Canada"nın qurucusu və ilk üzvü olmuş Patrick Moore qlobal istiləşmə yalanını dünyanı idarə edən qlobal elitaların bir silah olaraq işlətdiyini deyirdi. Onsuz da, dünyanın, əslində isinmədiyi aşkar olduqda, "qlobal istiləşmə"nin adını dərhal "iqlim böhranı" şəklində dəyişdirdilər.

Bugünkü istiləşmənin insan fəaliyyəti nəticəsində yaranan istixana qazlarının artması ilə bağlı olduğuna dair heç bir sübut yoxdur. Son 650.000 ilin buz nüvəsi qeydləri göstərir ki, temperaturun artması karbon qazının minlərlə illik artımından sonra baş verməyib, okeanların istiləşməsi atmosferdəki karbon qazının artmasının əsas mənbəyi olub.

Dominant istixana qazı kimi su buxarı karbon dioksiddən çox, çox daha vacib rol oynayır. Gələcək istiləşmənin dəhşətli proqnozları demək olar ki, tamamilə kompüter iqlimi modellərinə əsaslanır, lakin bu modellər su buxarının rolunu düzgün "başa düşmür" və hər halda su buxarı bizim nəzarətimizdən kənardadır. Həmçinin, kompüter modelləri ötən əsrin əhəmiyyətli hissəsinin (1940-1975-ci illər) müşahidə edilən soyumasını nəzərə almır. O, həmçinin “barmaq izləri” adlandırdığımız müşahidə olunan istiləşmə nümunələrinə məhəl qoymur. Məsələn, Antarktida soyuyur, modellər isə orada istiləşməni proqnozlaşdırır. Modellər orta atmosferin səthdən daha sürətli istiləşməsini zəruri hesab etdikdə, müşahidələr bunun əksini göstərir.

Temperatur dalğalanmalarının təbii səbəblərini dəstəkləmək üçün ən yaxşı sübut günəş fəaliyyətinin müntəzəm dəyişmələri ilə güclü əlaqədə olan buludluluğun dəyişməsidir. Bugünkü istiləşmə, demək olar ki, bir milyon il əvvəl müşahidə oluna bilən iqlimdə təbii istiləşmə və soyutma dövrünün bir hissəsi ola bilər. Vikinqlərin Qrenlandiyada məskunlaşdığı və taxıl becərdiyi orta əsrlərin isti dövrü təxminən eramızın 1100-cü illərinə, Avropaya sərt qışlar və soyuq yaylar gətirmiş və məhsuldarlığın azalmasına, aclığa, xəstəliyə və ümumi səfalətə səbəb olmuş kiçik buz dövrü isə eramızın 1400-1850-ci illəri arasına uyğun gəlir. Özlərini qlobal istiləşmənin varlığına həsr edənlər, bunun haqqında bəhs edilən tarixi iqlim dəyişkənliklərinin mövcudluğunu inkar edir və ağac halqalarının və digər ikinci dərəcəli məlumatların saxta analizlərindən istifadə edərək bugünkü istiləşmənin “qeyri-adi” olduğunu sübut etməyə çalışırlar – bu, məşhur “xokkey çubuğu” temperaturu qrafikasının yaranmasına səbəb olmuşdur. Bu xokkey çubuğu cədvəli indi tamamilə etibarsızdır.

Əgər istiləşmənin səbəbi əsasən təbiidirsə, o zaman bununla bağlı çox şey edilə bilməz. İqlim dəyişkənliyinin ehtimal mənbəyi olan durğun günəşi idarə edə bilmirik. İndi təsadüfən başqalarına təklif edilən istixana qazlarının azaldılması proqramlarının heç biri maddi töhfə verməyəcək. Bu proqramlar yararsız, faydasız və olduqca bahalıdır:

- istər ərizə formasında, istərsə də müfəssəl limit və ticarət proqramları şəklində karbon dioksid emissiyalarına nəzarət;

- Etanol kimi qeyri-iqtisadi "alternativ" enerji və praktiki olmayan "hidrogen iqtisadiyyatı";

- Böyük külək turbinlərinin və günəş kollektorlarının yaradılması;

- Karbon qazının zavod bacalarından və hətta atmosferdən çıxarılması üçün təklif olunan layihələr.

İroniya odur ki, müşahidə olunan istiləşmə tendensiyasının səbəbi karbon qazı olsa belə, bütün bu proqramlar, hər kəsi yanacaq istifadəsini 80% azaltmağa razı sala bilməsələr, effektiv olmayacaq.

Nəhayət, heç kim göstərə bilməz ki, daha isti iqlim sırf mənfi təsirlər yaradacaq. Dəniz səviyyəsinin çox qorxulduğu artımın qısamüddətli temperatur dəyişiklikləri ilə bağlı olmadığı görünür çünki dəniz səviyyəsinin qalxma sürəti son buz dövründən, yəni 10.000 il bundan əvvəl sabit olmuşdur. Əslində, bir çox iqtisadçı bunun əksinin daha çox olduğunu iddia edir, yəni istiləşmə xalis fayda verir, gəlirləri artırır və həyat səviyyəsini artırır. Nə üçün indiki iqlimin optimal olduğunu düşünmürük? Əlbəttə ki, bunun baş vermə ehtimalı kifayət qədər az olmalıdır və keçmiş iqlim istiləşməsinin iqtisadi tarixi bunu dəstəkləyir.

Böyük Qlobal İstiləşmə Saxtakarlığının əsl mesajı daha genişdir. Nə üçün biz öz qıt resurslarımızı mahiyyətcə problem olmayan şeylərə sərf etməli və dünyanın üzləşdiyi real problemlərə – aclıq, xəstəlik, insan hüquqlarının pozulmasına məhəl qoymamalı, terrorizm və nüvə müharibəsi təhlükələrinə yetərincə diqqət yetirməməliyik? Biz, həqiqətən təbii fəlakətlərin, bəşəriyyətin əhəmiyyətli bir hissəsini məhv edən epidemiyaların və hətta biri dinozavrları məhv edən kiçik planetlərin təsiri ilə mübarizə aparmağa hazırıqmı? Bununla belə, dünyanın bir çox yerlərində siyasətçilər və elitalar məhdud resurslarımızı real problemlər üçün istifadə etməkdənsə, "dəbli" problemlərə sərf edəcəklər. Bir anlıq dünya üzrə, guya etibarlı olan ədədlərə əsaslanan qorxunc təxminlərə nəzər salın. Elm insanlarının düşündüyü və gördüyü kimi, bu, bütün insanlığı axmaq və cahil yerinə qoyaraq onu idarə etməyə hazırlıq görməkdən başqa bir şey deyil.

tissot prx | texnologiya